In onze samenleving wordt druk zijn nog te vaak gezien als een teken van productiviteit en succes. Social media staat vol met posts over allerlei succesvolle projecten en we bewonderen en vragen ons af hoe iemand het toch allemaal in zo’n tempo voor elkaar krijgt. Waar haalt iedereen toch de tijd en energie vandaan? Iemand die succesvol is lijkt nooit stil te staan en drukte wordt tot op de dag van vandaag beschouwd als een statussymbool, vooral als het gaat om leiderschap. Geloven dat je 24//7 beschikbaar moet zijn voor je team, ’s-avonds nog even snel je email controleren. Maar laten we meteen met de deur in huis vallen: druk zijn maakt je geen goede leidinggevende.
Het is namelijk geen verrassing dat de veeleisende aard van een leidinggevende functie ervoor kan zorgen dat veel leiders zich uitgeput voelen aan het einde van de dag. Het is een positie met hoge verwachtingen waarbij veel beroep wordt gedaan op je cognitieve vaardigheden. Als leider zit je veel in je hoofd en sta je de hele dag aan. Waar je vroeger fysiek moest uitrusten en opladen, is het nu vooral mentaal. Dan hebben we het al snel over na werktijd, de avonduren en de weekenden. Hoe vul jij deze momenten in en heb je weleens nagedacht over de invloed die deze momenten hebben op je herstel?
Een recent onderzoek ontdekte dat leidinggevenden die zich ’s-avonds loskoppelden van het werk, zich de volgende dag energieker voelden en zich sterker verbonden voelden met hun leiderschapsrol. Daarnaast beoordeelden de werknemers hun als een betere leiders.
Het onderzoek heeft de effecten van twee gedragingen onderzocht
Psychologische detachering: het mentaal uitschakelen van het werk door bijvoorbeeld alle meldingen en notificaties uit te schakelen en focussen op beweging, tijd doorbrengen met familie/geliefden of van een hobby te genieten.
Affectieve overpeinzing: constante opdringerige en repetitieve gedachten of zorgen over werk. Zoals obsessief nadenken over een werkproject tijdens een zwemles van je kind.
Om deze twee acties na het werk te onderzoeken, zijn er 73 leiders en hun werknemers gedurende 10 opeenvolgende werkdagen ondervraagd. Ze ontdekten dat wanneer leiders zich na werktijd psychologisch loskoppelden, ze zich de volgende dag sterker verbonden voelden met hun leiderschapsrol omdat ze zich meer herstelt en opgeladen voelden. Hun werknemers beoordeelden deze leiders als effectiever in het motiveren en begeleiden van hun werk. In tegenstelling tot de leiders die ’s-avonds bleven piekeren over hun werk en meer signalen van uitputting vertoonde de volgende ochtend. Deze leiders zagen zichzelf minder als leiders en werden door hun werknemers als minder effectief beoordeeld. Daarnaast toonde het onderzoek aan dat nieuwe onervaren leiders vatbaarder waren voor deze negatieve effecten van overpeinzing dan meer ervaren leiders.
Stap 1. Bewustwording
Het begint met het heroverwegen van je opvattingen over druk zijn en het omarmen van momenten van rust, stilte en zelf verveling. Leidinggevenden moeten prioriteit geven aan zelfzorg en ruimte maken voor reflectie. Door ’s-avonds bewust af te schakelen en tijd vrij te maken voor jezelf, stimuleer je creativiteit en kun je betere beslissingen nemen. Constante drukte heeft een negatieve invloed op je relaties en je vermogen om effectief met anderen om te gaan. Leiderschap draait om het opbouwen van vertrouwen, het bevorderen van samenwerking en het ondersteunen van groei van individuen en teams. Als je echter voortdurend druk ben, heb je de neiging om gehaast te zijn, niet volledig aanwezig in een gesprek en de behoeften van anderen over het hoofd te zien. Dit kan leiden tot een gebrek aan verbinding en vertrouwen, wat essentieel is voor succesvol leiderschap.
Een effectieve leidinggevende onderscheidt zich niet door de hoeveelheid werk die hij of zij kan verzetten, maar door de kwaliteit van zijn of haar beslissingen. Door constant druk te zijn, vermindert onze cognitieve capaciteit en nemen we beslissingen mogelijk impulsiever en minder doordacht. Dit kan leiden tot fouten, gemiste kansen en een gebrek aan effectiviteit.
Stap 2. Gebruik downtime om af te schakelen
Het begrip downtime wordt eigenlijk gebruikt om aan te geven hoeveel uren of minuten een website of machine niet beschikbaar is voor het publiek. Er is dan geen sprake van een doel of gerichte aandacht en focus.
Een serie op Netflix kijken is dus geen downtime omdat het gerichte aandacht vereist. Hetzelfde geldt voor social media apps. Zelfs naar de sportschool gaan is geen downtime. Wanneer je sport werk je namelijk ook vaak naar een doel toe en gebruik je focus om je te concentreren op wat je doet en wilt bereiken. En dat betekent dat het geen downtime is.
Enige echte downtime die de meeste van ons hebben is wanneer we onder de douche staan. Probeer dus meer tijd te besteden aan daadwerkelijk even niets doen. Doe een klus in huis zonder een podcast op de achtergrond aan te zetten. Ga wandelen in het bos maar laat je fitness tracker of smart watch thuis. Als je je was opvouwt, laat de saaiheid van deze taak even toe in plaats van eraan te ontsnappen.
En wanneer er zich onverwachts een vrij moment voordoet - wanneer de wifi van het vliegtuig het begeeft of wanneer je telefoon leeg raakt - weersta dan de verleiding om er efficiënt gebruik van te maken. Claim in plaats daarvan die momenten voor downtime en profiteer van de mogelijkheid om helemaal niets te doen.
Door meer tijd vrij te maken voor downtime, worden de voorwaarden gecreëerd om daadwerkelijk mentaal uit te rusten en op te laden.